Υπόμνημα ΣΒΑΠ προς την υφυπουργό Βιομηχανίας κ. Θεοδώρα Τζάκρη 9.10.2015
Αθήνα 9 Οκτωβρίου 2015
Προς την
Υφυπουργό Βιομηχανίας
κ. Θεοδώρα Τζάκρη
Κυρία Υφυπουργέ,
Θεωρούμε ιδιαίτερα θετικό για την επικοινωνία και τον διάλογο με τις παραγωγικές τάξεις την ανταπόκρισή σας στην πρωτοβουλία μας για συνάντηση και συνέχιση του διαλόγου με το υπουργείο σας και ιδιαίτερα με τον τομέα των αρμοδιοτήτων σας που ανταποκρίνεται αμιγώς στον χώρο δράσεως της μεταποίησης.
Στο πλαίσιο αυτό θεωρούμε σκόπιμο να αποτυπώσουμε τα γενικότερα προβλήματα που θεωρούμε ανασταλτικά για την δράση των επιχειρήσεων και αφού τοποθετηθούμε στα γενικότερα στοιχεία που χαρακτηρίζουν το σημερινό επιχειρηματικό περιβάλλον να σας προσδιορίσουμε θέσεις και απόψεις για λύσεις.
Κυρία Υφυπουργέ,
Τη στιγμή που η Ευρώπη κινείται με γοργούς ρυθμούς προς μια νέα βιομηχανική πολιτική που θέτει φιλόδοξους στόχους και κινητοποιεί χρηματοδοτικούς και επενδυτικούς πόρους, ώστε να αναστραφεί το κύμα αποβιομηχάνισης που σαρώνει την ήπειρό μας, στην Ελλάδα που τόσο έχει ανάγκη την παραγωγή, την εξωστρέφεια, την καινοτομία και τις σταθερές θέσεις εργασίας, δεν διαθέτουμε στοιχειώδεις αρχές βιομηχανικής πολιτικής, ούτε θεσμικό συνομιλητή των επιχειρήσεων με το κράτος.
Και όμως, η βιομηχανία και η μεταποίηση λειτουργούν πολλαπλασιαστικά για την οικονομία όσο κανένας άλλος τομέας.
Οι βιομηχανικές χώρες εμφανίζουν συστηματικά πολύ καλύτερες αναπτυξιακές επιδόσεις, συγκριτικά με τις χώρες χωρίς ιδιαίτερη βιομηχανική εξειδίκευση.
Ο βιομηχανικός τομέας καινοτομεί και εξάγει πολύ περισσότερο από οποιονδήποτε άλλον τομέα, με μερίδιο 65% στην έρευνα και καινοτομία και 57% στις εξαγωγές πανευρωπαϊκά.
Ταυτόχρονα, η βιομηχανία παίζει καίριο ρόλο στις καθετοποιημένες αλυσίδες αξίας και τα παραγωγικά δίκτυα και υποστηρίζει μια πληθώρα επιχειρηματικών υπηρεσιών, επαγγελμάτων και τομέων, όπως η εφοδιαστική αλυσίδα.
Η μεγαλύτερη όμως συνεισφορά της βιομηχανίας και της μεταποίησης αφορά στην απασχόληση, τόσο στην άμεση απασχόληση όσο και την έμμεση.
Υπολογίζεται πως τουλάχιστον το 32% των θέσεων εργασίας του πρωτογενούς τομέα, το 20% στην εφοδιαστική αλυσίδα και το 34% στις υπηρεσίες εξαρτώνται από τη βιομηχανία και τη μεταποίηση.
Στην Ελλάδα, δυστυχώς χάσαμε το τρένο της ανταγωνιστικότητας στα χρόνια της εύκολης ανάπτυξης (που βασίσθηκε στην κατανάλωση με δανεικά) και επιτρέψαμε τη ραγδαία αποβιομηχάνιση της οικονομίας μας.
Η συντριπτική απο-επένδυση στα χρόνια της κρίσης σε συνδυασμό με την υπερ-φορολόγηση και τις ασυνάρτητες πολιτικές στο χώρο της ενέργειας, έφεραν σε ακόμη χειρότερη θέση τον κλάδο της βιομηχανίας και της μεταποίησης.
Παρόλ’ αυτά, ακόμη και σήμερα, η βιομηχανία παραμένει ο δεύτερος μεγαλύτερος κλάδος σε συνεισφορά στο ΑΕΠ και ο τρίτος μεγαλύτερος σε απασχόληση, από όλους τους κλάδους παραγωγής.
Στην κρισιμότερη καμπή της κρίσης η χώρα μας βρίσκεται αντιμέτωπη με δυο ταυτόχρονες και καίριες προκλήσεις.
Η μια είναι η ανάγκη άμεσης εφαρμογής όλων των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων και δημοσιονομικών προσαρμογών της συμφωνίας με τους εταίρους. Όσο πιο γρήγορα και αποτελεσματικά εφαρμοστεί η συμφωνία, τόσο πιο γρήγορα θα μπορέσει η Ελλάδα να επιστρέψει στην κανονικότητα και την ευημερία.
Η δεύτερη πρόκληση αφορά στην εκπόνηση και υλοποίηση των πολιτικών που θα λειτουργήσουν ως αναπτυξιακό αντίβαρο, αξιοποιώντας τις πολλές ευκαιρίες που υπάρχουν, περιορίζοντας τις επιπτώσεις του νέου κύκλου ύφεσης που ανοίγεται μπροστά μας και αποτρέποντας τη δομική ανεργία. Πολιτικές που θα στηρίζουν την παραγωγική οικονομία, με στόχο την επιτάχυνση της επιστροφής σε υγιείς ρυθμούς ανάπτυξης.
Κεντρικό στοιχείο τους πρέπει να είναι η στήριξη της βιομηχανίας και της μεταποίησης ως βασικά συστατικά μιας εθνικής αναπτυξιακής στρατηγικής.
Και αυτό γιατί η βιομηχανία είναι διαχρονικά ένας ισχυρός πυλώνας της ελληνικής οικονομίας που δημιουργεί διατηρήσιμες και ποιοτικές θέσεις εργασίας.
Αποτελεί δηλαδή την καλύτερη εγγύηση για την αποφυγή μιας οικονομικής ανάκαμψης χωρίς νέες θέσεις εργασίας. Φαίνονται λοιπόν ξεκάθαρα, τόσο η ανάγκη όσο και τα οφέλη από την ανασυγκρότηση του δευτερογενούς τομέα. Όμως, η αντιμετώπιση των μεταρρυθμιστικών και αναπτυξιακών προκλήσεων απαιτούν δυναμική πολιτική παρέμβαση και ένα νέο τρόπο αντιμετώπισης της βιομηχανίας και της μεταποίησης στην εθνική οικονομία.
Κλειδί σε αυτή την πολιτική παρέμβαση είναι μια αλλαγή νοοτροπίας και πορείας.
Αυτή η αλλαγή αφορά στο σχεδιασμό και την υλοποίηση μιας νέας βιομηχανικής πολιτικής σε δύο επίπεδα.
Καταρχήν χρειαζόμαστε διαρθρωτικές παρεμβάσεις που θα απελευθερώσουν τις υγιείς επιχειρηματικές δυνάμεις μέσα από αλλαγές στο επενδυτικό και επιχειρηματικό περιβάλλον, όπως οι αδειοδοτήσεις, τα χρηματοδοτικά εργαλεία, η καινοτομία, η τεχνολογία και η εξωστρέφεια, οι λειτουργικές υποδομές, η λειτουργία και εποπτεία της αγοράς, το δυσβάσταχτο κόστος ενέργειας.
Αυτές οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις θα θεραπεύσουν χρόνια προβλήματα και θα δώσουν το στίγμα της νέας αναπτυξιακής λογικής.
Κυρίως όμως θα αποτελέσουν το βασικό εργαλείο μεταστροφής της αποεπένδυσης προσελκύοντας νέες ιδιωτικές, και κυρίως, παραγωγικές επενδύσεις που θα πιάσουν τόπο και που θα συμβάλουν στη βελτίωση της οικονομίας σε όρους ανταγωνιστικότητας, παραγωγικότητας και απασχόλησης.
Παράλληλα όμως με τις διαρθρωτικές παρεμβάσεις, εξίσου σημαντική είναι και μια παρέμβαση στον σχεδιασμό και την εφαρμογή των κυβερνητικών πολιτικών στον τομέα της βιομηχανίας.
Η βιομηχανία παρά τη σημαντική συνεισφορά στο ΑΕΠ και στην απασχόληση και παρά την ανάγκη ταχείας ανασυγκρότησης και αποκατάστασης της αναπτυξιακής δυναμικής του, παραμένει χωρίς πολιτικό επισπεύδοντα και αυτοτελή διοικητική δομή.
Η σημερινή παραγωγική συγκυρία και ανάγκη ανασυγκρότησης απαιτούν επιτελικές δομές με δυνατότητα συντονισμού, εστίασης και επιτάχυνσης πολιτικών και αποτελεσμάτων. Αυτό δείχνει και η διεθνής εμπειρία.
Η μετάβαση προς ένα νέο αναπτυξιακό υπόδειγμα δεν είναι αυτόματη διαδικασία. Απαιτεί σχέδιο, οργάνωση και συνεργασία δημοσίου και ιδιωτικού τομέα.
Κυρία Υφυπουργέ,
Οι παρεμβάσεις που σας προτείνουμε στην συνέχεια, ως θεματικές ενότητες, πηγάζουν από τα εξειδικευμένα προβλήματα την περιοχή Αττικής όπου έχει απορροφηθεί πάνω από το 50% του βιομηχανικού δυναμικού της χώρας αποτελούν αναγκαίες συνθήκες για την αποτελεσματική μεταστροφή της ελληνικής παραγωγής με δυναμική και διατηρήσιμη ανάπτυξη.
Απλοποίηση της Αδειοδότησης των Μεταποιητικών Επιχειρήσεων
Η φιλοσοφία του ΣΒΑΠ είναι απλή: Για τις μεταποιητικές μονάδες κάθε μεγέθους και όχλησης να θεσμοθετηθούν οι Περιβαλλοντικοί όροι, οι Χωροταξικές δυνατότητες εγκατάστασης, οι όροι υγιεινής και ασφάλειας και τυχόν ειδικοί κατά δραστηριότητα όροι (π.χ. ορυχεία, λατομεία). Στη συνέχεια με την υποβολή μίας περί Συμβατότητας Υπεύθυνης Δήλωσης του επιχειρηματία και του αρμόδιου μηχανικού προς την Αδειοδοτούσα Αρχή - πού πρέπει εντός 30 ημερών να προβάλλει τυχόν αντιρρήσεις, άλλως θεωρείται αποδεκτή (silent consensus) – αρχίζουν οι εργασίες εγκατάστασης και η μετέπειτα λειτουργία της μονάδας. Ευνόητο είναι, και προβλέπεται από την νομοθεσία, ότι οι Αδειοδοτούσες Αρχές ελέγχουν οποτεδήποτε την σύννομη λειτουργία της μονάδος
Σε ότι αφορά τώρα την υφιστάμενη νομοθεσία σε σχέση με τις ανάγκες της βιομηχανίας για την συγκεκριμένη απλοποίηση ο Σύνδεσμός μας έχει ήδη διατυπώσει τις παρακάτω θέσεις.
Για τις βιομηχανίες της Αττικής η εφαρμογή του νόμου 4262/2014 σύμφωνα με το πνεύμα και τους στόχους τόσο της εισηγητικής έκθεσης όσο και των διατάξεων του αποτελεί αίτημα ζωτικής σημασίας και μεγίστης προτεραιότητας.
Τα αρνητικά στοιχεία που έχουμε εντοπίσει από τις διατάξεις της νομοθεσίας και ελπίζουμε ότι θα διορθωθούν με τις εφαρμόστικες υπουργικές αποφάσεις, Π.Δ. και διοικητικές πράξεις είναι τα εξής:
1. Οι διατάξεις του νόμου που προβλέπουν πρόστιμα και ποινικές κυρώσεις είναι απαράδεκτες και αποτρεπτικές. Οι ποινικές κυρώσεις και τα υψηλά πρόστιμα είναι απαράδεκτη πολιτική και πρέπει να αντικατασταθεί με δίκαιο τρόπο που δεν θα αναστατώνει την οικονομία. Ειδικά το σημείο αυτό χρειάζεται γενική επανεξέταση διότι η τακτική προστίμων και κυρώσεων που επικράτησε στην σύνταξη του νόμου είναι απαράδεκτη και αποτρεπτική για Έλληνες και έτι περισσότερο ξένους επενδυτές.
2. Οι περιβαλλοντικοί όροι και οι προϋποθέσεις λειτουργίας, όπως και οι θέσεις εγκατάστασης των μονάδων πρέπει να επαναξεταστούν και να τεθούν κριτήρια ανάλογα με την τοποθεσία κάθε εγκατάστασης. Δηλαδή αυστηρότεροι περιβαλλοντικοί όροι στις οικιστικές περιοχές και επιεικέστεροι στις μη κατοικημένες περιοχές π.χ. για τα επίπεδα θορύβου. Όχι όμως και για τα απόβλητα πού επιβαρύνουν το περιβάλλον.
Ρυθμίσεις σχετικά με τον Αναπτυξιακό νόμο
Ο επενδυτικός Ν. 3299/2004 προβλέπει ότι, οι επενδύσεις πρέπει να έχουν ολοκληρωθεί έως τις 31.12.2015.
Λόγω της οικονομικής κατάστασης και προκειμένου να βοηθηθούν οι επιχειρήσεις, ψηφίστηκε ο Ν. 4242/2014 που έδινε την δυνατότητα, μετά από σχετική αίτηση της επιχείρησης (έως 30 06 2014), να δοθεί παράταση έως τις 31.12.2016. Την διαδικασία αυτή ακολούθησαν αρκετές επιχειρήσεις.
Πάρα πολλές άλλες όμως, επέλεξαν να μην καταθέσουν το παραπάνω αίτημα παράτασης καθώς προέβλεπαν και στόχευαν στην ολοκλήρωση του Επενδυτικού τους προγράμματος εντός των προβλεπόμενων χρονικών ορίων (31 12 2015).
Όμως, οι εξαιρετικά δυσμενείς οικονομικές συγκυρίες και ιδιαίτερα τα Capital Controls που επεβλήθησαν καθιστούν αδύνατη την έγκαιρη ολοκλήρωση των επενδύσεων έως το τέλος του 2015 με κίνδυνο όλες αυτές οι επιχειρήσεις να υποστούν τις κυρώσεις του Νόμου.
Να τονίσουμε ότι, στην περίπτωση που δεν δοθεί παράταση και επιβληθούν κυρώσεις, καθώς οι επιχειρήσεις αδυνατούν να πληρώσουν το όποιο πρόστιμο, το αποτέλεσμα θα είναι αρνητικό και για τις δύο πλευρές με πολλές επιχ/σεις πιθανώς να οδηγηθούν ακόμη και σε καταστροφή.
Όπως πολύ καλά γνωρίζετε, η Βιομηχανία πλήττεται πολλαπλά και πρέπει πάση θυσία να βοηθηθεί. Για τον λόγο αυτό, θα θέλαμε να σας ζητήσουμε να μεριμνήσετε έγκαιρα ώστε να εκδοθεί Εγκύκλιος ή σχετική Απόφαση που να προβλέπει χρονική παράταση (έως 31.12.2016) για το σύνολο των εγκεκριμένων επενδύσεων, καθώς και την συνεργασία του ΣΒΑΠ με συμμετοχή σε Επιτροπή για την αναθεώρηση του νόμου.
Επιχειρηματικά Πάρκα
Ο Σύνδεσμος Βιομηχανιών Αττικής και Πειραιώς μεταφέρει με ιδιαίτερη ευαισθησία την αγωνία των βιομηχανιών της Αττικής για την ορθή λειτουργία του θεσμού των επιχειρηματικών πάρκων. Κατά καιρούς έχουμε παρέμβει στα επιμέρους αναφυόμενα προβλήματα.
- Συμπλήρωσης της υφιστάμενης νομοθεσίας περί ανάπτυξης των Επιχειρηματικών Πάρκων (Ν. 3982/2011) στα σημεία όπου παρουσιάζονται προβλήματα. Είναι όντως επιβεβλημένο να μελετηθούν προσεκτικότερα: οι χρόνοι αδειοδότησης των ΕΠ, η συνεργασία με άλλα Υπουργεία, τα θέματα διαχείρισης των ΕΠ, τα θέματα ανάπτυξης και εξυγίανσης των Άτυπων Βιομηχανικών Συγκεντρώσεων, τα θέματα των ΕΠ Μεγάλων Μεμονωμένων Μονάδων κ.λπ.
- Εκπόνησης και υλοποίησης σχετικών προγραμμάτων επιχορήγησης για την ανάπτυξη νέων Επιχειρηματικών Πάρκων στο πλαίσιο του νέου ΕΣΠΑ.
Ειδικά στο Λεκανοπέδιο Αττικής η ανάπτυξη νέων επιχειρηματικών πάρκων έχει καταστεί πλέον μονόδρομος.
Αναγκαίες ρυθμίσεις στον Ελαιώνα
Επανεξέταση του Π.Δ. (ΦΕΚ. 1049/ 1995) σε συνδυασμό με την αναθεώρηση των χρήσεων γης στην περιοχή του Ελαιώνα σε βιομηχανίες και βιοτεχνίες.
Ζητούμε την άμεση επανεξέταση του Π.Δ. (ΦΕΚ. 1049/ 1995) για τον Ελαιώνα δεδομένου ότι δεν υπάρχουν τα κονδύλια για να εφαρμοστεί ο σχεδιασμός του και εξάλλου ο σχεδιασμένος από το Π.Δ. φορέας δεν έχει συσταθεί. Σύμφωνα με διαβεβαιώσεις μελών μας η περιοχή του Ελαιώνα βρίσκεται σε αυτή την κατάσταση από την έκδοση του Πολεοδομικού Διατάγματος και μετά.
Παράλληλα θεωρούμε απαραίτητο να αναθεωρηθούν οι χρήσεις γης της περιοχής και να αποχαρακτηριστούν βιομηχανίες και επιχειρήσεις ως χώρος πρασίνου.
Οι επιχειρήσεις αισθάνονται ότι βρίσκονται σε ομηρία εφόσον δεν υπάρχουν χρήματα για να υλοποιηθούν τα έργα που σχεδιάζονται.
Ρυθμίσεις στο Όρος Αιγάλεω
Να εξαιρεθούν οι επιχειρήσεις που βρίσκονται στο Όρος Αιγάλεω από οποιαδήποτε ενέργεια και σχεδιασμό για οργάνωση πρασίνου του ΥΠΕΚΑ δεδομένης της οικονομικής συγκυρίας.
Γενικά για το θέμα του Όρους Αιγάλεω έχουμε ήδη στείλει σχετικό υπόμνημα στο υπουργείο Ανάπτυξης, με συγκεκριμένη πρόταση των επιχειρήσεων της περιοχής.
Εργασιακά
Στον τομέα εργασιακών σχέσεων υπάρχουν πολλά θέματα ανοικτά και ίσως πολλά που θα ανοίξουν.
. Ωστόσο, ο Σύνδεσμος Βιομηχανιών Αττικής και Πειραιώς έχει εντοπίσει μεταξύ άλλων και τα εξής:
- Σχετικά με την εργασιακή νομοθεσία η πρόσληψη στα όρια της Εθνικής Συλλογική Σύμβασης Εργασίας και την εκ περιτροπής εργασίας ήταν θεραπευτική ένεση για τις επιχειρήσεις μέχρι σήμερα. Να δεσμευτεί η κυβέρνηση ότι θα δοθεί έμφαση στα οικονομικά στοιχεία των κλάδων στις διαπραγματεύσεις των κλαδικών Ενώσεων στον ΟΜΕΔ.
- Είναι λάθος, και προφανώς αντισυνταγματική η επιβολή ποινών (τα επικαλούμενα «αυτόματα πρόστιμα») για παραβάσεις στα εργατικά χωρίς να κληθεί ο εργοδότης να υποβάλλει απόψεις. Να γίνει έλεγχος στις διαδικασίες και καθιερωθεί υποχρεωτικά σε όλα τα επίπεδα των ελέγχων.
Θέματα ως αντικείμενα για συνέχιση του διαλόγου
Ζητούμε την στενότερη συνεργασία με τα συναρμόδια υπουργεία σε επίπεδο υπουργών σχετικά με το χωροταξικό, το περιβάλλον, τα εργασιακά , θέματα της Περιφέρειας και των Δήμων.
Ρυθμίσεις σχετικά με την αδειοδότηση: Την κατάργηση της κατηγοριοποίησης της χαμηλής, μέσης και υψηλής όχλησης στην Αττική και την εφαρμογή ή αναμόρφωση του νόμου περί αδειοδοτήσεων. Τον ορισμό εκπροσώπων του Συνδέσμου για την αναμόρφωση της αδειοδότησης στην Αττική.
Ρυθμίσεις σχετικά με την Ναυπηγοεπισκευαστική Ζώνη: Να μελετηθεί η πρόταση της ΒΙ.ΠΑ. Σχιστού για την Ναυπηγική Βιομηχανία.
Ρυθμίσεις σχετικά με την διαχείριση αποβλήτων και απορριμμάτων: Ο Σύνδεσμος μας προτείνει την ξεχωριστή διαχείριση σε κάθε περιφερειακή ενότητα της Αττικής και την απομάκρυνση από το ΧΥΤΑ Άνω Λιοσίων.
Ρυθμίσεις σχετικά με τη Ενέργεια: Να συνεργαστεί το υφυπουργείο Βιομηχανίας και για να προταθούν συγκεκριμένα έργα και σημεία για επενδύσεις στην ενέργεια.
Ρυθμίσεις σχετικά με την υψηλή βιομηχανική συγκέντρωση στον Ασπρόπυργο, Ελευσίνα-Μαγούλα, Μάνδρα. Να χαρακτηριστούν οι βιομηχανικές περιοχές ως πάρκα και να δοθούν διευκολύνσεις και κίνητρα στην εν λόγω περιοχή.
Ρυθμίσεις σχετικά με το ΒΙΟΠΑ Άνω Λιοσίων: Να οριστεί ομάδα εργασίας σχετικά με την ανάπλαση και αναδιαμόρφωση του πάρκου.
Παρεμβάσεις της κ. υφυπουργού Βιομηχανίας για καθιέρωση προδιαγραφών προϊόντων πού ανταποκρίνονται στις ανάγκες του κράτους μας και της ελληνικής οικονομίας (ελληνοποίηση των προμηθειών του δημόσιου τομέα).
Ο Πρόεδρος
Δημήτρης Μαθιός